Pisanie prac kończących pierwszy lub drugi etap studiów jest z reguły stosunkowo proste i z pewnością w jakiś sposób tendencyjne. Nie łudźmy się jednak – na poziomie prac doktorskich wymagania są znacznie większe.
Prace doktorskie jako studium twórcze
Pisząc prace doktorskie, trzeba wziąć pod uwagę fakt, że przedstawiamy w nich jakiś proces twórczy. W pracy doktorskiej głównym celem są określone badania. Jak więc łatwo zauważyć, celem tejże pracy nie będzie potwierdzenie z góry przyjętych założeń, lecz powolne (czasem wręcz nudne) dochodzenie do nich. Oczywiście sama praca powinna być syntezą tychże badań. Dokumentowanie całego procesu twórczego będzie zbyt czasochłonne i z pewnością nie zainteresuje odbiorcy.
Jak zaangażować czytelnika, czyli prace doktorskie i ich wstępy
Wszystkie prace doktorskie powinny posiadać wyraźnie zaznaczony wstęp. Jak powinien on wyglądać? Z pewnością powinien być bardziej przystępny, niż pozostałe elementy składowe pracy. Widać to chociażby w pracach doktorskich wielu amerykańskich badaczy, którzy traktują wstęp jako – mówiąc kolokwialnie – opowiastkę dla dzieci.
Po prostym wstępie, powinniśmy określić ujęty w pracy doktorskiej problem według aktualnego stanu wiedzy. Celem nie jest tu podanie konkretnych wyników, lecz ukazanie, na jakim etapie aktualnie znajduje się badacz.
Na koniec wstępu wprowadzamy słynne już wśród przyszłych doktorantów zdanie: “Celem pracy jest…”. W zdaniu tym, powinniśmy możliwie w sposób najbardziej zwięzły określić, co chcemy w danej pracy zrobić. Rzadko udaje się ująć ten problem w jednym zdaniu, aczkolwiek takie sytuacje również się zdarzają.
Prace doktorskie – jak napisać rozwinięcie?
Kolejnym, ważnym etapem jest napisanie rozwinięcia. Powinno się ono rozpoczynać od efektywnej syntezy myśli, przedstawianych w kolejnych rozdziałach. Najlepiej, jeśli synteza ta będzie stosunkowo zwięzła i obejmie jedno, góra dwa zdania.
Pod żadnym pozorem, prace doktorskie nie powinny zawierać streszczeń materiałów wykorzystanych jako źródła. Jest to niepotrzebny “zapychacz” treści, na który promotorzy (niestety) często się godzą.
Jak podsumować prace doktorskie?
W podsumowaniu powinniśmy określić wszystkie cele, które zrealizowaliśmy w trakcie wykonywania badania. Co ważne – muszą się one pokrywać z celami ujętymi we wstępie. Niestety brak spójności pod tym względem jest częstym problemem wśród piszących prace. Co ciekawe, błąd ten występuje również wtedy, jeśli jest to praca doktorska na zamówienie.
Podsumowując, pisanie prac doktorskich nie jest czynnością łatwą. Warto jednak pamiętać, że jej napisanie wiąże się z przeprowadzeniem określonych badań, co przedkłada się na swój własny rozwój intelektualny.